از مریخ تا اینترنت جهانی؛ پیشبینیهایی از ایلان ماسک که به واقعیت نرسیدند
ایلان ماسک، کارآفرین پرحاشیه و جاهطلب، با وعدههای بزرگ و رؤیاهای بلندپروازانهاش شناخته میشود؛ از انقلابی در صنعت خودروهای برقی و موشکهای قابل بازیابی گرفته تا سفرهای فضایی به مریخ و اتصال مغز انسان به کامپیوتر. در حالی که برخی از ایدههای او واقعاً دنیا را تغییر دادهاند، بسیاری دیگر هنوز در حد یک آرزو باقی ماندهاند یا به دلیل چالشهای فنی، موانع مالی و نظارتی، نتوانستهاند به واقعیت بپیوندند.
در این مقاله، نگاهی داریم به 13 وعده پرسروصدای ماسک که تا امروز محقق نشدهاند.
1. زندگی انسان روی مریخ تا سال 2024: رؤیایی دوردست
در سال 2016، ماسک با قاطعیت اعلام کرد که اسپیسایکس میتواند تا سال 2024 انسان را به مریخ بفرستد. اما این تاریخ حالا گذشته و هنوز هیچ موشک سرنشینداری زمین را به مقصد مریخ ترک نکرده است. آزمایشهای فضاپیمای استارشیپ در جریان است، اما فناوری هنوز فاصله زیادی با سفر انسان به 225 میلیون کیلومتر آنسوی زمین دارد.
2. یک میلیون تاکسی خودران تسلا تا پایان 2020: در انتظار راننده
سال 2019، ماسک وعده داد که تا پایان 2020، یک میلیون خودروی خودران تسلا به عنوان تاکسی بدون راننده در خیابانها فعالیت خواهند کرد و برای صاحبانشان درآمدزایی خواهند داشت. اما در واقعیت، سیستم Full Self-Driving (FSD) هنوز در نسخه آزمایشی به سر میبرد و نیاز به نظارت انسانی دارد. هیچکدام از نهادهای نظارتی این سیستم را کاملاً خودران نمیدانند.
3. تراشههای مغزی نورالینک برای همه مردم: فناوری در مراحل اولیه
استارتاپ نورالینک با هدف اتصال مغز انسان به کامپیوتر و درمان اختلالات عصبی راهاندازی شد. ماسک در سال 2019 وعده داد که آزمایشهای انسانی در 2020 آغاز خواهد شد. اما تنها در سال 2024 اولین آزمایش بالینی نورالینک انجام شد و تنها یک نفر تراشه دریافت کرد. کارشناسان معتقدند این فناوری با موانع فنی و اخلاقی زیادی روبرو است و راه زیادی تا عرضه عمومی دارد.
4. سفر با هایپرلوپ با سرعت هواپیما: تونلهای خالی
در سال 2013، ماسک ایده هایپرلوپ را مطرح کرد؛ سیستمی برای جابهجایی افراد در کپسولهایی در تونلهای خلا با سرعتی نزدیک به 1100 کیلومتر بر ساعت (تقریباً سرعت هواپیما). ماسک گفته بود این سیستم ظرف چند سال به واقعیت میرسد؛ اما با گذشت بیش از یک دهه، هنوز هیچ مسیر تجاری هایپرلوپ ساخته نشده و تنها نمونههای آزمایشی محدودی آنهم توسط دانشگاهها و شرکتهای دیگر توسعه یافتهاند.
5. رواج گسترده پنلهای خورشیدی تسلا: سقفهایی گران و محدود
ماسک در سال 2016 اعلام کرد که سقف خورشیدی تسلا بهزودی ارزانتر و زیباتر از سقفهای سنتی خواهد شد. اما با گذشت سالها، نصب این سقفها همچنان محدود مانده است. تنها حدود سه هزار سقف خورشیدی در آمریکا نصب شده که فاصله زیادی با پیشبینیهای ماسک دارد. حتی در سال 2023، تسلا در برخی مناطق نصب این سقفها را متوقف کرد.
6. نسخه کاملاً خودران تسلا: هنوز راننده لازم است
ماسک بارها اعلام کرده بود که تا پایان 2021 خودروهای تسلا قادر خواهند بود به طور کامل و بدون دخالت انسان رانندگی کنند. اما هنوز در سال 2025، سیستم FSD به راننده نیاز دارد و از نظر قانونی، کاملاً خودران محسوب نمیشود. ماسک در یکی از کنفرانسهای مالی گفته بود این سیستم از یک راننده متوسط هم ایمنتر خواهد بود؛ ادعایی که هنوز محقق نشده است.
7. تونلهای زیرزمینی برای پایاندادن به ترافیک شهری: کند و با راننده
شرکت Boring Company ماسک طرحی را برای ساخت تونلهای زیرزمینی در شهرهای پرترافیک ارائه کرد. اولین پروژه آزمایشی آن در لاسوگاس راهاندازی شد؛ مسیری کوتاه که مسافران را با خودروهای تسلا جابهجا میکند. ماسک پیشتر وعده جابهجایی پرسرعت در این تونلها را داده بود؛ اما در عمل خودروها با سرعت کم و با راننده حرکت میکنند.
8. کامیون برقی تسلا (Semi): تاخیرهای مداوم
کامیون Semi در سال 2017 معرفی شد و قرار بود از سال 2019 راهی جادهها شود. ماسک گفت این کامیون صنعت حملونقل سنگین را متحول میکند؛ اما پس از چندین تاخیر، تنها تعدادی محدود در سال 2022 به شرکت پپسی تحویل داده شد. گفته میشود تولید انبوه کامیونهای «سِمی» احتمالاً تا اواخر 2025 یا دیرتر آغاز نخواهد شد.
9. هوش مصنوعی در نقش یک دوست: آیا گراک واقعاً متفاوت است
ماسک در سال 2015 از بنیانگذاران OpenAI بود با هدف توسعه ابزاری بر پایه هوش مصنوعی که بتواند دوست انسانها باشد؛ اما بعداً از پروژه جدا شد و آن را به دلیل انحراف از اهداف اولیهاش مورد انتقاد قرار داد. ماسک در 2023 استارتاپ xAI را راهاندازی کرد و وعده داد که چتبات گراک (Grok) از دیگر ابزارها باهوشتر و صادقتر خواهد بود؛ اما تاکنون تفاوت محسوسی میان آن و مدلهای دیگر مشاهده نشده است.
10. حضور دائمی انسان روی ماه تا سال 2025: رؤیایی در افق
ماسک در کنار رؤیای سفر به مریخ، وعده ایجاد پایگاه انسانی روی ماه را مطرح کرده بود. ناسا در قالب برنامه آرتمیس قصد دارد تا سال 2026 انسانها را با کمک فضاپیمای استارشیپ به ماه برگرداند؛ اما فعلاً هیچ طرح یا بودجهای برای حضور دائمی انسان روی ماه وجود ندارد و این هدف همچنان در حد یک ایده دور باقی مانده است.
11. تامین انرژی ایستگاههای شارژ تسلا با خورشید: برق شهری هنوز حاکم است
در سال 2017، ماسک اعلام کرد تمام ایستگاههای سوپرشارژ تسلا به طور کامل با انرژی خورشیدی و ذخیرهسازی باتری کار خواهند کرد. با اینکه در برخی نقاط سقفهای خورشیدی نصب شدهاند، اما بیشتر ایستگاهها هنوز به برق شهری متصلاند. پیشرفتها محدود بود و گذار به شارژ خارج از شبکه برق شهر هنوز دور از دسترس است.
12. خودرو 25 هزار دلاری تسلا: پروژهای کنار گذاشته شده
در سال 2020، ماسک گفت که تسلا در حال کار روی خودرویی برقی و مقرونبهصرفه با قیمت 25 هزار دلار است که قرار بود تا سال 2023 عرضه شود. اما ماسک چهار سال بعد در 2024 گفت: “فعلاً روی این پروژه کار نمیکنیم؛ کارهای مهمتری داریم و بیشازحد مشغولیم.” تاکنون چنین خودرویی معرفی یا عرضه نشده است.
13. اینترنت پرسرعت برای همه (استارلینک): هزینه و دسترسی هنوز چالشبرانگیز
پروژه اینترنت ماهوارهای استارلینک از سوی اسپیسایکس با هدف ارائه اینترنت سریع و مقرونبهصرفه در سراسر جهان راهاندازی شد. پوشش خدمات گسترش یافت و کیفیت در برخی مناطق بهتر شد، اما هنوز از نظر قیمت و دسترسی با وعدههای اولیه فاصله دارد. میانگین هزینه ماهانه سرویس خانگی استارلینک در آمریکا حدود 110 دلار است و سرعت در مناطق شلوغ کاهش مییابد. دسترسی در مناطق روستایی و قیمت جهانی همچنان چالشبرانگیز است.
