تاکسیهای اینترنتی چه رازی دارند؟ کاهشی سود راننده، افزایشی سود شرکت؛ راز قیمتگذاری فاش شد
اوبر از سال ۲۰۲۲ رویکرد خود را در قیمتگذاری سفرها به کلی تغییر داده است. این شرکت به تدریج مدل سنتی محاسبه قیمت بر اساس مسافت و زمان را کنار گذاشته و به سمت مدل «قیمتگذاری از پیش اعلام شده» حرکت کرده است. در این سیستم جدید، هم مسافر و هم راننده، کرایه نهایی سفر را پیش از شروع میدانند. اما نکته اینجاست که در پشت صحنه، الگوریتمهای هوش مصنوعی اوبر با استفاده از دادههایی بسیار فراتر از صرفاً مسافت و زمان، هزینه نهایی سفر و سهم پرداختی به راننده را تعیین میکنند.
دارا خسروشاهی، مدیرعامل اوبر، مدعی است که این مدل به شرکت اجازه میدهد تا هر سفر را بر اساس مجموعهای گسترده از دادهها و با دقت بالا برای هر راننده شخصیسازی کند.
تبعیض قیمتی هوشمندانه: تحلیل یک استاد دانشگاه
لن شرمن، استاد دانشگاه کلمبیا، با تحلیل دادههای هفت سالهی یک رانندهی باتجربه اوبر، به نتایج جالبی دست یافته است. یافتههای او نشان میدهد که اوبر عملاً به مرحلهای از «تبعیض قیمتی» رسیده است. این مفهوم اقتصادی به معنای دریافت بیشترین مبلغ ممکن از مسافر و در عین حال پرداخت حداقل دستمزد قابل قبول به راننده است.
طبق گزارش شرمن، در سال ۲۰۱۹ حدود ۹۸ درصد از سفرها با نرخ مشخص و قابل پیشبینی انجام میشدند. اما تا سال ۲۰۲۴، این عدد به ۷۷ درصد کاهش یافته است. این کاهش، نشانهای واضح از انعطافپذیری بیشتر اوبر در تعیین نرخها برای به حداکثر رساندن سود خود است.
افزایش سهم اوبر و تغییر در ساختار کرایهها
سهم اوبر از هر کرایه (Take Rate) که در سال ۲۰۲۲ حدود ۳۲ درصد بود، تا پایان سال ۲۰۲۴ به ۴۲ درصد افزایش یافت و حتی در برخی سفرها به بیش از ۵۰ درصد نیز رسید.
مدل جدید قیمتگذاری به اوبر اجازه میدهد تا کرایه سفرهای کوتاه را افزایش داده و در عین حال، سفرهای طولانی را برای مسافران مقرونبهصرفهتر کند. این استراتژی میتواند مسافران را به استفاده بیشتر از اوبر برای مسافتهای طولانیتر تشویق کند.
شفافیت محدود و سودآوری چشمگیر
شرمن نتیجهگیری میکند که تمام این تغییرات با شفافیت محدود انجام شدهاند. او بر این باور است که اگر این استراتژی در مورد یک راننده اعمال شده، به احتمال زیاد در مقیاس میلیونی اجرا شده تا سودآوری شرکت به شکلی چشمگیر افزایش یابد. این فرضیه با رشد ۳۰۰ درصدی سهام اوبر در سه سال گذشته و ثبت اولین سود سالانهی شرکت در سال ۲۰۲۳ نیز همخوانی کامل دارد.
در واکنش به این یافتهها، اوبر در بیانیهای، آنها را «داستانی تکراری و گمراهکننده» خواند. این شرکت تأکید کرد که الگوریتمهای قیمتگذاریاش بر پایهی مشخصات فردی کاربران نیست و با هدف شفافیت برای راننده و مسافر طراحی شدهاند.
با این حال، به نظر میرسد این بحث همچنان ادامه دارد و بررسیهای دقیقتر از ساختار قیمتگذاری شرکتهای بزرگ تاکسی اینترنتی، برای درک بهتر نحوه توزیع درآمد بین رانندگان و خود شرکت، ضروری است.
