زنگ خطر برای اقتصاد دیجیتال ایران: چرا رشد متوقف شد و «سندباکس ملی» چه کمکی میکند
در یکی از نشستهای تخصصی یازدهمین رویداد «تراکنش ایران» با موضوع فینتک، پرداخت و بانکداری، کارشناسان نگرانی جدی خود را در مورد توقف رشد اقتصاد دیجیتال کشور اعلام کردند.
بیژن عباسیآرند، مشاور وزیر ارتباطات، یکی از سخنرانان اصلی این نشست بود که با اشاره به آمارها، از کاهش سهم اقتصاد دیجیتال در تولید ناخالص داخلی (GDP) خبر داد و خواستار اصلاحات فوری در سیاستهای ارزی و ایجاد یک «سندباکس ملی» برای حمایت از استارتاپها شد.
رشد اقتصاد دیجیتال متوقف شده است
به گزارش اکوموتیو به نقل از دیجیاتو، بیژن عباسیآرند تأکید کرد که بر اساس گزارشهای رسمی و غیررسمی، سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص داخلی در سالهای اخیر یا ثابت مانده یا حتی کاهش یافته است.
او با ابراز نگرانی شدید از این روند گفت: «در اکوسیستم دیجیتال، کسبوکارهای کوچک در اطراف کسبوکارهای بزرگ رشد میکنند. اگر ما از شرکتهای بزرگ محافظت نکنیم، این زنجیره رشد ناقص میماند و کل اکوسیستم آسیب میبیند.»
مشکل کجاست؟ سیاستهای ارزی و تعرفهها
عباسیآرند معتقد است که دلیل اصلی این توقف رشد، اصلاح نشدن تعرفهها و مشکلات مربوط به نرخ ارز است.
او برای روشنتر شدن موضوع مثالی زد: «در سالهای ۹۵ و ۹۶، درآمد اپراتورهای موبایل و کسبوکارهای الکترونیک خصوصی چیزی حدود ۱.۵ تا ۲ میلیارد دلار بود. اما اکنون، بر اساس گزارشهای رسمی بورس، این رقم به زیر یک میلیارد دلار سقوط کرده است. این آمار به وضوح نشان میدهد که ما به اپراتورها و بخش خصوصی اجازه توسعه و رشد ندادهایم.»
مشاور وزیر ارتباطات راهحل را در اصلاح سیاستهای مالی و ارزی کشور و فراهم کردن شرایط رقابت سالم برای همه شرکتها (چه بزرگ و چه کوچک) دانست.
وقتی سنتیها جلوی نوآوری را میگیرند
بخش دیگری از صحبتهای عباسیآرند به چالشهای استارتاپها و شرکتهای فینتک اختصاص داشت. او گفت: «زمانی که کسبوکارهای نوآور قصد ورود به بازاری را داشتند، شرکتهای سنتی (مانند بانکها) در برابر آنها مانعتراشی میکردند.»
وی افزود: «بانکها هنوز با شیوههای سنتی کار میکنند، در حالی که دنیای امروز نیازمند تصمیمگیریهای سخت، سریع و سازوکارهای پویا است. همین محدودیتها و کندی بانکها بود که باعث شد فینتکها متولد شوند تا بتوانند در کنار بانکها، فرصتهای جدیدی برای مردم ایجاد کنند.»
با این حال، او به یک نکته مثبت نیز اشاره کرد: «آمارها نشان میدهد حجم پرداختها در بستر تجارت الکترونیک در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال گذشته ۳۰ درصد افزایش یافته است. این رشد مثبت باید با سیاستگذاری دقیق و هماهنگی کامل میان بانک مرکزی و سایر نهادها ادامه یابد.»
راهحل کلیدی: نیاز فوری به «سندباکس ملی»
عباسیآرند در پایان، مهمترین راهحل برای عبور از این بحران را ایجاد یک «فضای نوآوری کنترلشده» یا همان سندباکس ملی (National Sandbox) دانست.
او توضیح داد: «ما باید یک سندباکس ملی ایجاد کنیم تا شرکتهای نوآور و استارتاپها بتوانند ایدههای خود را در یک محیط امن، بدون ریسکهای بزرگ و با امکان آزمون و خطا آزمایش کنند و توسعه دهند.»
او تأکید کرد که پیشرفت واقعی اقتصاد دیجیتال بدون برنامهریزی استراتژیک، داشتن اهداف روشن و توسعه هماهنگ زیرساختهای فناوری و مالی ممکن نخواهد بود.
