چرا دیجیکالا و دیوار از بورس فراریاند؟ رد صلاحیتها و «ناترازی انرژی» بازار سرمایه را فلج کرد
رئیس کمیسیون سرمایهگذاری اتاق ایران هشدار داد که تا زمانی که اصلاحات ساختاری عمیق انجام نشود، بازار سرمایه (بورس) نمیتواند نقش مؤثری در تامین مالی اقتصاد کشور ایفا کند.
قفل بوروکراسی بر پای استارتاپها
فرشید شکرخدایی، در گفتگو با اقتصادآنلاین، به دلایل ناکامی ورود شرکتهای بزرگ دیجیتال به بورس اشاره کرد. به گفته او، تعویق عرضه اولیه شرکتهایی مانند دیجیکالا و سینماتیکت ناشی از سه مشکل اساسی است: چالشهای جدی در ارزشگذاری داراییها، مشکلات پذیرش در بورس، و شرایط ناپایدار خود بازار.
او توضیح داد: «در مورد دیجیکالا، پذیرش اولیه انجام شده بود، اما مسائلی مانند تحریمها و فرآیند ارزشگذاری، مانع اصلی عرضه سهام آن در بورس شد.»
شکرخدایی افزود که سینماتیکت نیز آماده عرضه است، اما مقصر اصلی این تاخیرها را میتوان «بوروکراسی پیچیده سازمان بورس» و سیاستگذارانی دانست که فرآیندها را دشوار کردهاند.
ماجرای «دیوار» و سیگنال منفی به بازار
وضعیت برای شرکت «دیوار» حتی پیچیدهتر بود. رئیس کمیسیون سرمایهگذاری اتاق ایران گفت: «تصمیم هیئت مدیره دیوار برای انصراف از ورود به بورس، مستقیماً ناشی از رد صلاحیت بنیانگذار آن شرکت و موانع امنیتی ایجاد شده بود.»
به گفته شکرخدایی، اینگونه رفتارها اعتماد به بازار را به شدت کاهش داده و بازار سرمایه را کمجان کرده است. او تاکید کرد که این تصمیمات، سیگنال بسیار منفی به سرمایهگذاران میدهد، رشد بازار را کند میکند و نشاندهنده نیاز فوری به بازنگری در رویکردهای حاکمیتی برای تقویت اکوسیستم دیجیتال است.
چرا شرکتها دیگر رغبتی به بورس ندارند
این مشکلات باعث شده تا به طور کلی رغبت شرکتها برای تأمین مالی از بازار سرمایه کاهش یابد. دلیل این بیرغبتی، «ناترازیها»، عدم ثبات اقتصادی و ریسکهای سیاسی است.
شکرخدایی معتقد است که تحریمها و نوسانات شدید ارزی، سرمایهگذاران را محتاط کرده و شرکتها ترجیح میدهند به سراغ روشهای جایگزین مانند وامهای بانکی بروند، هرچند آن روشها نیز چالشهای خود را دارند.
«ناترازیها»؛ ریشه فلج شدن اقتصاد
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد که ناترازیها، بهویژه در حوزه انرژی، تاثیر مستقیمی بر بازار سرمایه گذاشته است.
او توضیح داد: «ناترازی انرژی باعث قطع مکرر برق و گاز صنایع بزرگی مانند فولاد، پتروشیمی و سیمان میشود. این قطعیها مستقیماً به کاهش تولید صنعتی، افت سودآوری شرکتهای بورسی و در نتیجه کاهش ارزش سهام آنها منجر میشود و بازار سرمایه را به سمت رکود میبرد.»
شکرخدایی ریشه این مشکلات را در دهههای گذشته و نتیجه ترکیبی از سیاستهای ناکارآمد دولتی، تحریمهای بینالمللی و سوءمدیریت ساختاری دانست و افزود: «وابستگی بیش از حد به درآمدهای نفتی و نبود سرمایهگذاری کافی در زیرساختهای انرژی به این بحران دامن زده است.»
چشمانداز آینده: رکود عمیقتر یا اصلاحات فوری
رئیس کمیسیون سرمایهگذاری اتاق ایران هشدار داد که با ادامه روند فعلی، نمیتوان چشمانداز مثبتی برای شرکتهای بورسی درگیر ناترازی متصور بود و بدون اصلاحات اساسی، کاهش سودآوری و حتی ورشکستگی در صنایع انرژیبر دور از انتظار نیست.
او تصریح کرد: «در صورت تداوم این ناترازیها، باید منتظر رکود اقتصادی عمیقتر، تورم بیشتر و بیکاری گستردهتر باشیم. این وضعیت میتواند به مهاجرت نیروی کار و حتی ناآرامیهای اجتماعی منجر شود، مگر آنکه اصلاحات فوری انجام شود.»
راه نجات چیست
شکرخدایی در پایان، راه نجات بازار سرمایه را در «اصلاحات ساختاری» دانست و تاکید کرد که ارکان اصلی احیای بازار عبارتند از:
کاهش مداخلات دولتی.
ایجاد ثبات در متغیرهای کلان اقتصادی.
جذب سرمایه خارجی.
حذف یارانههای انرژی (که بورس انرژی میتواند در شفافسازی آن نقش داشته باشد).
رهایی صنعت خودروسازی از قیمتگذاری دستوری.
به گفته او، تنها از این طریق میتوان اعتماد را به بازار بازگرداند و به رشد پایدار دست یافت.
