آیو (Äio): تولید چربی خوراکی و آرایشی با استفاده از خاکاره؛ خداحافظی با وابستگی به روغن نخل
استارتاپ آیو (Äio)، نامی که در اسطورههای استونیایی به معنای خدای رویاها است، با توسعهی یک فرآیند نوآورانه، در حال تبدیل ضایعات کشاورزی مانند خاکاره به چربیهای خوراکی و آرایشی است. این نوآوری از کشور کوچک استونی، پتانسیل عظیمی برای کاهش وابستگی جهان به روغن نخل دارد؛ روغنی که تولید آن به دلیل نیاز به اقلیمهای خاص، منجر به تخریب گستردهی جنگلهای بارانی و زیستبومهای حساس شده است.
تولد یک میکروب انقلابی
بنیان آیو توسط دو دانشمند زیستفناوری به نامهای نمائیا بونتوری و پتری یان لاهتوه گذاشته شد. ایدهی اصلی از پژوهشهای دکترای بونتوری شکل گرفت: ابداع یک گونهی جدید از مخمر.
برخلاف مخمرهای سنتی که قند را به الکل یا دیاکسید کربن تبدیل میکنند، این مخمر جدید، قند را مصرف کرده و مستقیماً مولکولهای چربی خوراکی تولید میکند. این تیم با استفاده از ضایعات کشاورزی استونی، مانند قندهای حاصل از ذرت، غلات و چوب، به مخمر خوراک دادند و دریافتند که این میکروارگانیسم با موفقیت از این قندهای پسماندی تغذیه کرده و رشد مییابد.
چربی مشابه مرغ و کلزا با خلوص بالاتر
لاهتوه توضیح میدهد که چربی تولیدشده توسط این مخمر از نظر پروفایل چربی، شباهت زیادی به چربی طبیعی خوراکی دارد. در حالت جامد، بیشترین شباهت به چربی مرغ دارد، اما با تغییر فرآیند تخمیر، میتوان نوع مایع آن را نیز تولید کرد که جایگزین مناسبی برای روغنهای صنعتی مانند کلزا خواهد بود.
بونتوری تأکید میکند که کیفیت محصول نهایی آنها در سطح روغنهای گیاهی است، با این تفاوت که از نظر خلوص نیز بالاتر بوده و هیچگونه آفتکشی در آن وجود ندارد.
نقشهراه تجاری و امید به آینده
بنیانگذاران در سال ۲۰۲۲ با اطمینان از تجاری بودن این راهحل، شرکت آیو را تأسیس کردند و تاکنون حدود ۷ میلیون دلار سرمایه جذب کردهاند. این شرکت علاوه بر کسب جایزه پایداری بالتیک در سال ۲۰۲۴، با بیش از ۱۰۰ شرکت در سراسر جهان برای همکاری به توافق رسیده است.
هدف آینده: گام بعدی آیو، ساخت یک تأسیسات صنعتی برای تولید این چربی در مقیاس تجاری تا سال ۲۰۲۷ است.
مجوزها: قبل از عرضه گسترده، این شرکت باید مجوزهای لازم برای فروش این چربیها بهعنوان ماده خوراکی را در کشورهای مختلف کسب کند. پیشبینی میشود سنگاپور، به دلیل سابقهی مثبت در پذیرش فناوریهای نوین غذایی، اولین بازار آنها باشد.
بونتوری ابراز امیدواری کرده است که این پروژه بتواند نشان دهد که چگونه دو دانشمند از یک کشور کوچک نیز میتوانند به دستاوردی برسند که تأثیری مثبت بر محیط زیست و صنایع جهانی بگذارد.
