ارزش معاملات تجارت الکترونیکی ایران در ۱۴۰۳ از ۵٬۵۰۰ هزار میلیارد تومان عبور کرد

جهش تجارت آنلاین؛ عبور ارزش معاملات الکترونیکی ایران از ۵٬۵۰۰ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۳

مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، گزارش جامع خود از وضعیت تجارت الکترونیکی کشور در سال ۱۴۰۳ را منتشر کرد. این گزارش، که داده‌های آن از منابعی چون بانک مرکزی، وزارت ارتباطات و سامانه اینماد گردآوری شده، نشان می‌دهد که اقتصاد دیجیتال ایران از مرحله «رشد کمی» عبور کرده و وارد فاز «بلوغ و تثبیت کیفی» شده است.

جهش ۷۳ درصدی ارزش معاملات؛ سهم ۳۲ درصدی از کل تراکنش‌های کشور

بر اساس این گزارش، ارزش کل معاملات تجارت الکترونیکی کشور در سال ۱۴۰۳ با یک جهش خیره‌کننده ۷۳ درصدی نسبت به سال قبل، به رقم شگفت‌انگیز ۵,۵۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. (۳,۸۵۰ همت مربوط به پرداخت اینترنتی و ۱,۶۵۰ همت پرداخت در محل بوده است).

این رشد فقط به معنای گران شدن کالاها نیست، چرا که تعداد کل تراکنش‌ها نیز با رشد پایدار ۲۱ درصدی به ۴.۷ میلیارد فقره رسیده است. این آمارها نشان می‌دهد که تجارت الکترونیکی حالا ۳۲ درصد از کل تراکنش‌های شبکه شاپرک (کارت‌خوان و درگاه‌های پرداخت) را به خود اختصاص داده و به یکی از ارکان اصلی گردش مالی کشور تبدیل شده است.

زیرساخت‌ها آماده‌تر از همیشه: ۱۳۱ میلیون کاربر اینترنت و جهش اعتماد

این رشد عظیم بر روی زیرساخت‌هایی استوار است که در حال گسترش هستند:

اینترنت فراگیر (موبایل‌محور): تا پایان سال ۱۴۰3، ضریب نفوذ اینترنت پهن‌باند به بیش از ۱۵۲ درصد رسیده و ایران اکنون بیش از ۱۳۱ میلیون کاربر اینترنت دارد. نکته کلیدی، سلطه کامل اینترنت سیار (۱۳۹ درصد) بر اینترنت ثابت (حدود ۱۳ درصد) است که روند «موبایل‌محوری» سبک زندگی دیجیتال ایرانیان را تأیید می‌کند.

رشد اعتماد به زیرساخت ملی: یکی از آمارهای جالب، رشد ۵۹ درصدی صدور «گواهی امضای الکترونیکی» است. این جهش نشان می‌دهد اعتماد عمومی به استفاده از خدمات رسمی دیجیتال و سامانه‌های دولتی مجهز به امضای الکترونیکی به شدت افزایش یافته است.

راز بقای کسب‌وکارها: ۹۴٪ خوداتکایی مالی

گزارش ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که کسب‌وکارهای آنلاین ایرانی به شدت «خوداتکا» هستند. ۹۳.۸ درصد (یعنی ۹۴ درصد) از این کسب‌وکارها، سرمایه اولیه خود را از منابع شخصی تأمین کرده‌اند.

سهم روش‌های نوین مانند جذب سرمایه از شتاب‌دهنده‌ها یا جمع‌سپاری مالی (Crowdfunding) کمتر از ۲ درصد بوده است. این آمار نشان می‌دهد که کارآفرینان ایرانی با وجود محدودیت‌های تأمین مالی، همچنان موتور محرک این اقتصاد هستند.

سلطه پلتفرم‌های خارجی بر فروش آنلاین

یک چالش اساسی همچنان پابرجاست: در سال ۱۴۰۳، بیش از ۵۴ درصد از کسب‌وکارهای اینترنتی اعلام کرده‌اند که علاوه بر وب‌سایت، از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی (مانند اینستاگرام و تلگرام) برای فروش استفاده می‌کنند. در مقابل، تنها ۲۱ درصد از پلتفرم‌های داخلی بهره برده‌اند. این اختلاف، ناشی از گستردگی کاربران و امکانات پیشرفته‌تر پلتفرم‌های خارجی است.

چه کسانی در خط مقدم تجارت دیجیتال ایران هستند

آمارها تصویری روشن از فعالان این حوزه ارائه می‌دهند:

افزایش چشمگیر حضور زنان: سهم زنان در مدیریت واحدهای تجارت الکترونیکی با ۳ واحد درصد افزایش نسبت به سال گذشته، به ۲۲ درصد رسیده است. این رشد، نشان‌دهنده نقش مهم تجارت دیجیتال در توانمندسازی اقتصادی بانوان و گسترش کسب‌وکارهای خانگی است.

موج جدید کارآفرینان جوان: اگرچه گروه سنی ۳۰ تا ۴۰ سال همچنان با ۴۱.۷ درصد، بخش اصلی کارآفرینان دیجیتال را تشکیل می‌دهند، اما نکته قابل توجه، رشد سهم گروه سنی ۲۰ تا ۳۰ سال است که از ۱۸ درصد به ۲۴ درصد افزایش یافته است. این آمار از ورود موجی تازه از کارآفرینان جوان و دانش‌محور به اکوسیستم خبر می‌دهد.

تمرکز همچنان در تهران: ۴۰.۶ درصد از کل واحدهای دارای اینماد در استان تهران متمرکز هستند که نشان‌دهنده شکاف توسعه زیرساخت‌ها میان پایتخت و سایر استان‌ها است.