سلامت دیجیتال در مسیر قانونمند شدن؛ دستورالعمل دارورسانی آنلاین رسماً ابلاغ شد
در یک گام مهم به سوی تحول دیجیتال نظام سلامت، دستورالعمل «ثبت و پردازش سفارشهای برخط دارو و کالاهای سلامتمحور» با امضای مشترک وزرای بهداشت و ارتباطات به صورت رسمی ابلاغ شد. این دستورالعمل، که توسط مشاور وزیر بهداشت به وزارت ارتباطات و سازمان غذا و دارو ارسال شده، چراغ سبز را برای آغاز مراحل اجرایی دارورسانی اینترنتی ایمن و کنترلشده در سراسر کشور روشن میکند.
این سند کلیدی، که در تاریخ ۱۳ مهر ۱۴۰۴ به تصویب رسیده، با هدف افزایش شفافیت زنجیره تأمین دارو و تسهیل دسترسی هوشمند شهروندان به خدمات دارویی آنلاین تدوین شده است. در ادامه، جزئیات مهم این دستورالعمل که نحوه فروش، بستهبندی، حمل و نقل و نظارت بر دارو رسانی آنلاین را مشخص میکند، بررسی خواهیم کرد.
محورهای کلیدی دستورالعمل: شفافیت و محدودیتهای فروش
دستورالعمل جدید، چارچوبهای سختگیرانهای را برای داروخانههای ارائهدهنده خدمات آنلاین تعریف میکند تا از سلامت و ایمنی خدمات اطمینان حاصل شود:
فروش صرفاً از موجودی داخلی: داروخانهها مطلقاً مجاز نیستند دارو یا محصولات سلامتمحور را از سایر داروخانهها یا شرکتهای پخش خریداری و سپس به صورت آنلاین بفروشند. هر سفارشی باید منحصراً از موجودی داخلی تأیید شده داروخانه تأمین شود.
پایبندی به مجوز و ساعات کاری: دریافت سفارش و ارسال دارو باید حتماً در ساعات رسمی فعالیت داروخانه و با حضور کامل مسئول فنی انجام شود. در صورت تعلیق یا ابطال پروانه فعالیت حضوری یا غیرحضوری، داروخانه حق ادامه خدمات آنلاین را نخواهد داشت.
شفافیت کامل در اطلاعات و قیمت: داروخانهها موظفند تمام محصولات مشمول قیمتگذاری رسمی را دقیقاً طبق نرخ مصوب عرضه کنند. ارائه جزئیات کامل شامل نام دارو، نوع بستهبندی، قیمت، سهم بیمه و مبلغ پرداختی نهایی به مصرفکننده الزامی است.
مشاوره دارویی با نظارت: هرگونه مشاوره برخط دارویی (متنی، صوتی یا تصویری) صرفاً باید توسط مسئول فنی داروخانه ارائه شود و باید منطبق با مصوبات کارگروه مشترک باشد.
الزامات هویتی داروخانه: اطلاعات کامل و شفاف داروخانههای آنلاین، شامل نام مؤسس، مسئول فنی، آدرس فیزیکی، ساعات فعالیت و تمامی مجوزهای رسمی، باید به صورت عمومی و در دسترس کاربران قرار گیرد.
ضوابط سختگیرانه برای بستهبندی و حمل و نقل
برای تضمین کیفیت و حفظ ماهیت دارو تا لحظه تحویل به مشتری، قوانین حمل و نقل با دقت بالایی تنظیم شده است:
بستهبندی پلمب شده و محرمانه: بستهبندی دارو باید به نحوی باشد که محتوای آن غیرقابل رویت و با مهر رسمی داروخانه پلمب شود. مشخصات گیرنده (نام، شماره تماس و آدرس) باید روی بسته درج و فاکتور رسمی با جزئیات پرداخت به همراه بسته ارسال گردد.
حفظ زنجیره سرد (برای داروهای یخچالی): حمل داروهایی که نیاز به نگهداری در دمای پایین دارند، تنها در صورت رعایت کامل زنجیره سرد مجاز است.
برچسبگذاری اختصاصی: فرآوردههای تزریقی حساس مانند ویال و آمپول باید دارای برچسب حمل اختصاصی باشند.
ممنوعیت تحویل بستههای معیوب: تحویل هرگونه بسته مخدوششده یا بازشده به مشتری ممنوع است. در صورت بروز چنین شرایطی، داروخانه موظف است وجه پرداختی را عودت داده و نسخه مربوطه را از سامانه الکترونیکی حذف کند.
نظام نظارتی و برخورد جدی با تخلفات
بخش مهمی از این دستورالعمل به تضمین رعایت قوانین از طریق نظارت دقیق و تعیین جریمههای سنگین اختصاص دارد:
مسئولیت نظارت اجرایی: دانشگاههای علوم پزشکی به صورت مستقیم مسئولیت نظارت بر عملکرد داروخانههای ارائهدهنده خدمات غیرحضوری را بر عهده خواهند داشت.
جریمه برای عدم توافقنامه سطح خدمات (SLA): داروخانههایی که بدون عقد توافقنامه سطح خدمات (SLA) با سازمان غذا و دارو اقدام به فعالیت آنلاین کنند، مطابق آییننامههای تأسیس داروخانه با آنها برخورد جدی خواهد شد.
ابطال مجوز و محرومیت دو ساله: در صورت اثبات هرگونه تخلف یا ارائه کالای قاچاق، مجوز فعالیت داروخانه فورا ابطال خواهد شد و متخلف تا دو سال از هرگونه فعالیت در حوزه خدمات برخط سلامت محروم میشود.
فعالیت مجاز پلتفرمها: پلتفرمها و سکوهای سلامتمحور نیز تنها در چارچوب این دستورالعمل و با نظارت سازمانهای ذیربط، مجاز به ارائه خدمات مرتبط هستند.
چشمانداز اجرای طرح: دسترسی ایمن و کاهش خطاهای انسانی
ابلاغ این دستورالعمل نقطه عطفی در توسعه زنجیره رسمی، ایمن و قانونی دارورسانی اینترنتی در ایران محسوب میشود. این اقدام نه تنها به تحقق کامل سلامت دیجیتال کمک میکند، بلکه با حذف واسطههای غیرمجاز و هوشمندسازی فرآیندها، گامی مهم در جهت افزایش شفافیت، کاهش خطاهای انسانی و تسهیل دسترسی آسان شهروندان به دارو از طریق پلتفرمهای مجاز خواهد بود.
