از بحران تا راهحل؛ عملیات نجات کالاهای اساسی با کمک پلتفرمهای آنلاین
در بحبوحه “جنگ 12 روزه” و اختلالات گسترده اینترنت، اکالا با ثبت رکورد شگفتانگیز تحویل کالا در تنها 41 دقیقه و نرخ 93 درصدی تحویل موفق سفارشات، نقشی حیاتی در تامین کالاهای اساسی و حفظ آرامش روانی مردم ایفا کرد. این عملکرد، فراتر از یک خدمترسانی عادی، نشان از تابآوری و مسئولیتپذیری اجتماعی این پلتفرم در شرایط بحرانی داشت.
صنعت کالاهای تندمصرف (FMCG): ستون فقرات آرامش در بحران
صنعت کالاهای تندمصرف و سوپرمارکتی در روزهایی که کشور درگیر جنگ بود، نقش تعیینکنندهای در تامین نیازهای اولیه مردم و کاهش نگرانیها درباره امنیت و پایداری زندگی روزمره ایفا کرد. پلتفرمهای دیجیتال مانند اکالا، اسنپ و دیجیکالا، با وجود تمام محدودیتها و پیچیدگیها، با بهرهگیری از ساختار دیجیتال، زیرساخت هوشمند و شبکه تامین و توزیع گسترده خود، پا را فراتر از یک ارائهدهنده خدمات گذاشته و در دل بحران، خدمترسانی را وظیفه اجتماعی خود میدانستند.
تغییر الگوی خرید: رشد چشمگیر تقاضا برای کالاهای اساسی
با آغاز حملات خارجی، الگوی خرید کاربران به وضوح تغییر کرد. تقاضا برای کالاهای اساسی مانند برنج، حبوبات و سویا، و کنسرو جهش چشمگیری داشت. این رشد ناگهانی، فشار مضاعفی بر زنجیره تامین کالا وارد کرد؛ زنجیرهای که در شرایط عادی با زمانبندی مشخص عمل میکند، اما بحران، نیازمند ساختاری پاسخگو، منعطف و چابک است.
دادههای اکالا نشان میدهد که در این دوره 12 روزه، فروش روزانه:
برنج 186 درصد،
حبوبات و سویا 92 درصد،
کنسرو 50 درصد رشد داشته است.
در مقابل، فروش کالاهایی مانند نوار بهداشتی، غذای آماده و پوشک کودک ثابت ماند. جالب توجه اینکه فروش نوشابه 70 درصد، خامه 60 درصد و چیپس و پفک 55 درصد کاهش یافت. برخی کالاهای اساسی، مانند آب معدنی، در 3 روز اول حملات با محدودیت تامین مواجه شدند، در حالی که فروش آن بیش از دو برابر دوره مشابه پیش از بحران بود. همچنین، میانگین اقلام سبد خرید کاربران در این دوره 35 درصد افزایش یافت.
FMCGها: فراتر از فروشگاه، به عنوان توزیعکننده عادلانه
پلتفرمهای آنلاین FMCG در چنین شرایطی، هم به عنوان کانال فروش و هم به عنوان بستر توزیع عادلانه و هوشمندانه منابعی عمل میکنند که تقاضا برایشان بالا رفته یا کمیاب شدهاند. این پلتفرمها با اتصال همزمان چندین فروشگاه، انبار و تامینکننده در نقاط مختلف کشور، امکان پاسخگویی سریع به تقاضای پراکنده را فراهم میآورند.
برای کاربران، این پلتفرمها به معنای:
خرید امن بدون نیاز به ترک خانه،
اطلاعرسانی لحظهای درباره موجودی و تخفیفها،
امکان سفارش برای اعضای خانواده در دیگر شهرها.
از سوی دیگر، برای تامینکنندگان، دسترسی به دادههای لحظهای درباره رفتار مصرفکنندگان، اولویتبندی نیازها و روند فروش، ابزارهایی استراتژیک در اتخاذ تصمیمهای درست برای تولید و توزیع به شمار میرود. این دادهها به تامینکنندگان کمک میکند تا حتی در بحران، توزیع خود را بهینه کنند.
رکورد تحویل 41 دقیقهای: اوج عملیات در شرایط سخت
در طول این 12 روز، پلتفرمهایی مانند اکالا با تکیه بر فناوری و شبکه گسترده خود، توانستند خدماترسانی را در 205 شهر ایران ادامه دهند و فعالیت بیش از 2100 فروشگاه را حفظ کنند. در این میان، فروشگاههای زنجیرهای افق کوروش نقشی کلیدی در تامین کالاها برای اکالا داشتند. با وجود محدودیتهایی مانند اختلال اینترنت و عدم امکان ارسال پیامک، تنها کمتر از 7 درصد سفارشها در اکالا لغو شد.
در بخش عملیات و لجستیک، با وجود چالشهایی چون کاهش دسترسی به ناوگان ارسال، نگرانی برای امنیت سفیران، و اختلال شدید در اینترنت و GPS، اکالا با همکاری الوپیک توانست بیش از 93 درصد سفارشهای ثبتشده را پردازش کرده و با میانگین زمان 41 دقیقه تحویل دهد. در این دوره، ارسال رایگان و قابلیت ثبت سفارش زمانبندی شده نیز همچنان فعال بود.
روایت معاون عملیات اکالا: مسئولیت اجتماعی در دل بحران
سعید سجادیان، معاون عملیات اکالا، درباره تجربه و چالشهای این دوره میگوید: “شرایط عجیبی را در یک بازه 12 روزه تجربه کردیم. 12 روز پرفشار، دشوار، با چالشهای جدید و البته پر از یادگیری. در آن روزهای پرتنش دغدغهی تیم عملیات اکالا فقط عمل به شرح وظایف همیشگی نبود و همه بر این باور بودیم که باید با در دسترس بودن و سرویسدهی مورد قبول، سهمی هرچند اندک در کاهش دغدغههای هموطنان عزیزمان در تامین کالاهای مورد نیازشان داشته باشیم و با حفظ روحیه، به ماموریت اصلی که حالا به نوعی وظیفهی ما نسبت به جامعه بود عمل کنیم.”
او افزود: “با وجود مشکلات متعدد، با اقداماتی مانند راهاندازی فروشگاههای جدید در برخی شهرهای شمالی، هماهنگی با بیش از 2100 فروشگاه برای برنامهریزی سرویسدهی و حفظ ظرفیت مناسب در پشتیبانی، توانستیم با نرخ 93 درصد تحویل موفق، به مشتریانمان در سراسر کشور سرویسدهی کنیم.”
به گفته سجادیان، این خدمترسانی بدون تلاش دلسوزانه و خستگیناپذیر همکاران الوپیک، ناوگان تپسی، تیم عملیات و کارشناسان مرکز تماس اکالا، در شرایطی که ارتباطات و اینترنت اختلالات فراوانی داشت، امکانپذیر نبود.
در نهایت، این تجربه نشان داد که تمام زنجیره تامین کالاهای اساسی و FMCG، نه فقط زیرساختی برای خرید آسان، بلکه بخشی حیاتی از سیستم تابآوری ملی هستند. استفاده از داده، فناوری، شبکهسازی و هماهنگی میان ذینفعان زنجیره تامین، چیزی فراتر از خدمترسانی ساده است؛ اینها اجزای یک اکوسیستم مقاوم در برابر بحران هستند که میتوانند امنیت روانی جامعه را در شرایط سخت تضمین کنند.
