ماموریت جدید ستاد هوش مصنوعی: تسهیلگری و ایجاد انسجام در این حوزه
در نخستین جلسه کمیته تخصصی ستاد هوش مصنوعی، که با حضور معاون علمی رئیسجمهور و نمایندگان دستگاههای مختلف در تاریخ ۲۸ تیرماه برگزار شد، بر نقش تسهیلگری و انسجامبخشی این ستاد در توسعه هوش مصنوعی کشور تأکید شد. این جلسه نشان داد که ایران عزم خود را برای تبدیل شدن به یک بازیگر فعال در حوزه هوش مصنوعی جزم کرده است.
تاکید بر همکاری و پرهیز از محدودیت
معاون علمی رئیسجمهور در این نشست اعلام کرد که در تقسیمکار ملی هوش مصنوعی، هیچ دستگاهی نباید برای دیگری محدودیت ایجاد کند. وی افزود که هدف اصلی ستاد، کمک به پیشبرد برنامههای اجرایی دستگاهها در این حوزه است و نه ایجاد مانع. این رویکرد، نویدبخش همکاریهای گستردهتر و رفع موانع موجود در مسیر توسعه فناوریهای نوین است.
ستاد هوش مصنوعی با دستور مستقیم رئیسجمهور و مصوبه هیئت وزیران تشکیل شده و ریاست آن به معاون اول رئیسجمهور واگذار شده است. معاون علمی رئیسجمهور توضیح داد که پیش از برگزاری جلسات اصلی ستاد، نشستهایی در قالب کمیتههای تخصصی با حضور نمایندگان دستگاههای مختلف برگزار میشود تا موضوعات مرتبط با هوش مصنوعی با رویکردی عملیاتی بررسی و جمعبندی شوند. این پیشنشستها، نشاندهنده عزم جدی برای عملیاتی کردن برنامهها و پرهیز از بحثهای صرفاً تئوریک است.
“برنامه ملی توسعه هوش مصنوعی”؛ نقشه راه آینده
در این جلسه، به برنامه ملی توسعه هوش مصنوعی که پیشتر توسط سازمان برنامه و بودجه و در چارچوب قانون برنامه هفتم توسعه تهیه شده، اشاره شد. بر اساس ماده ۶۵ قانون برنامه هفتم، دولت موظف است برنامهای ملی برای توسعه هوش مصنوعی تدوین و اجرا کند. قرار است این برنامه در ستاد هوش مصنوعی مورد بررسی دقیق قرار گیرد و نظرات بخش خصوصی، شرکتهای دانشبنیان و دستگاههای اجرایی در آن لحاظ شود.
معاون علمی رئیسجمهور، این برنامه را به عنوان نقشه راه کشور در توسعه فناوری هوش مصنوعی معرفی کرد و تأکید کرد که همه دستگاهها باید در فرآیند تدوین آن حضوری فعال داشته باشند، چرا که برای تحقق یک برنامه ملی، نگاه بخشی پاسخگو نخواهد بود. این بیان، بر اهمیت همکاریهای بینبخشی و همافزایی برای رسیدن به اهداف کلان تاکید دارد.
رونمایی از “سکوی ملی هوش مصنوعی” و کارگروههای تخصصی
رئیس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانشبنیان، هدف اصلی این نشست را معرفی سکوی ملی هوش مصنوعی و بررسی ساختار و کارکردهای کارگروههای تخصصی ستاد عنوان کرد. او توضیح داد که این کارگروهها برای بهرهگیری از خرد جمعی و پیشبرد عملیاتی فعالیتهای مرتبط با هوش مصنوعی، ذیل ستاد تشکیل خواهند شد. این اقدام نشاندهنده عزم ستاد برای ایفای نقشی مؤثر در آینده فناوری هوش مصنوعی کشور است.
در ادامه جلسه، بر اهمیت کاربردیسازی فناوری هوش مصنوعی برای رشد اقتصاد دانشبنیان تأکید شد. رئیس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانشبنیان اعلام کرد که حمایت از بخش خصوصی و شرکتهای دانشبنیان و بهرهگیری از ظرفیتهای هوش مصنوعی برای افزایش بهرهوری در بخشهای مختلف، از رویکردهای اصلی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان است. به گفته او، توسعه سکوی ملی هوش مصنوعی نیز دقیقاً در همین راستا انجام گرفته است.
نماینده مجری طرح سکوی ملی هوش مصنوعی و استاد دانشگاه صنعتی شریف، با معرفی این سکو، مزایای آن را شامل سرعتبخشی به توسعه سامانهها، کاهش هزینهها (با توجه به محدودیت منابع)، مقیاسپذیری و سادگی در استفاده برای کاربران مختلف عنوان کرد. وی کاربران این سکو را به چهار گروه حرفهای، عمومی، فردی و سازمانی دستهبندی کرد. تاکنون ۱۴ دانشگاه در توسعه ماژولهای این سکو نقش داشتهاند و ۱۴ شرکت دانشبنیان نیز برای تکمیل آن به پروژه اضافه شدهاند. معاونت علمی نیز پشتیبانی از این شرکتها را در دستور کار قرار داده است. این همکاری گسترده، نشان از پتانسیل بالای این پلتفرم برای رشد اکوسیستم هوش مصنوعی کشور دارد.
ساختار کمیتههای تخصصی: چهار ستون اصلی
در بخش دوم جلسه، ساختار پیشنهادی کمیتههای تخصصی ستاد هوش مصنوعی معرفی شد. این کمیتهها در چهار حوزه اصلی تقسیمبندی شدهاند:
سیاستگذاری و مقررات: این حوزه شامل تنظیم مقررات، تدوین استانداردها و چارچوبهای فنی، بررسی تطبیقی سیاستهای جهانی و مسائل حقوقی ابزارهای هوشمند است. این کمیته مسئول ایجاد بستر قانونی و اجرایی مناسب برای توسعه هوش مصنوعی خواهد بود.
آموزش، پژوهش و فناوری: اقداماتی نظیر هدایت پروژههای فناورانه، همکاری علمی با دانشگاهها و نهادهای تحقیقاتی، تحلیل روندهای آینده و ارتقاء فرهنگ و سواد عمومی در این حوزه پیگیری میشود. هدف این کمیته، تقویت بنیه علمی و نیروی انسانی متخصص در این زمینه است.
زیرساخت، داده و امنیت: تمرکز این کمیته بر زیرساختهای ملی، امنیت سایبری، حفاظت از دادهها و ابعاد حقوقی مربوط به تولیدات هوش مصنوعی خواهد بود. این حوزه، ستون فقرات توسعه پایدار هوش مصنوعی است.
توسیم اکوسیستم و کاربردها: وظیفه اصلی این کمیته، توسعه اکوسیستم و کاربردهای هوش مصنوعی در حوزههایی همچون صنعت، سلامت، دولت هوشمند و سایر حوزههای اولویتدار است. این کمیته، هوش مصنوعی را از حالت تئوری به کاربردهای عملی در زندگی روزمره و اقتصاد کشور میآورد.
در پایان جلسه، نمایندگان دستگاههای مختلف دیدگاههای خود را درباره سکوی ملی هوش مصنوعی و ساختار پیشنهادی کمیتههای تخصصی مطرح کردند، که نشان از مشارکت فعال و تمایل به همافزایی در این مسیر دارد.
